Retainer ortodontyczny

Retainer ortodontyczny to ważny aspekt całego procesu leczenia, o którym trzeba pamiętać po zakończeniu jego zasadniczej części. Ma on na celu utrzymanie uzyskanych efektów i zapobieganie nawrotom wady zgryzu.

Spis treści:
Dlaczego jest tak istotny?
Utrwalenie efektów
Stabilizacja tkanek przyzębia
Rodzaje
Ważny element leczenia ortodontycznego
Jak długo trzeba go nosić?
Podsumowanie

Dlaczego retainer ortodontyczny jest tak istotny?

Retainer ortodontyczny to kawałek plastiku lub metalu, który jest wykonany na zamówienie dla każdej osoby, która go potrzebuje. Nie ma dwóch takich samych, choć wiele z nich wygląda na pierwszy rzut oka identycznie. Po terapii ortodontycznej zęby dążą do powrotu do punktu wyjściowego, czyli stanu sprzed leczenia, ponieważ wtedy były w stanie utrwalonej równowagi. W czasie leczenia zostały przesunięte, czasami wraz kośćmi szczęk. Teraz musisz poczekać aż stan równowagi odtworzy się ponownie. To trwa nierzadko kilkanaście miesięcy, a aparaty retencyjne mają pomóc w tym, aby stan nowej stabilizacji odtworzył się z zębami w pożądanym położeniu. W rzeczywistości większość osób (dzieci i dorosłych), które miały aparaty ortodontyczne, musi nosić ten element podtrzymujący. Czasem jest on także zalecany osobom, które chcą wypełnić luki w zębach bądź rozwiązać swoje problemy z mową.

Utrwalenie efektów

Retencja po leczeniu ortodontycznym jest niezwykle ważnym etapem, który ma na celu utrwalenie osiągniętych efektów ustawienia zębów. Bez odpowiedniej retencji istnieje duże ryzyko, że zęby powrócą do pierwotnego położenia, niwecząc cały czas i wysiłek włożony w leczenie. Aparat retencyjny nie prostuje zębów, ponieważ jest pozbawiony elementów oddziałujących na zgryz. Po założeniu ortodonta dogina go w taki sposób, aby nie oddziaływał różną siłą na poszczególne zęby.

Stabilizacja tkanek przyzębia

Retencja jest istotna również ze względu na stabilizację tkanek przyzębia. Leczenie ortodontyczne wiąże się z przesuwaniem zębów, co wpływa na otaczające je tkanki miękkie i kości. Retencja daje czas na to, aby te tkanki zregenerowały się i ustabilizowały wokół zębów w nowej pozycji. W ten sposób zapobiega nawrotom wad zgryzu. Siły nacisku warg, języka i policzków, a także nawyki parafunkcyjne (nawykowe czynności wykonywane aparatem ustno-twarzowym), mogą powodować przesuwanie się zębów. Retencja przeciwdziała tym siłom i zapobiega nawrotom wad zgryzu.

Jakie rodzaje reteinerów ortodontycznych wyróżniamy?

Po leczeniu aparatem stałym można zastosować kilka rodzajów retencji, a retainery ortodontyczne dzielimy na dwie główne grupy: stałe i ruchome. Wśród tych ruchomych wyróżniamy jeszcze, m.in. płytkę Hawleya lub nakładki retencyjne. Odpowiedni rodzaj retencji wybiera się w zależności od rodzaju leczonej wady oraz możliwości i chęci noszenia jej przez pacjenta.

Płytka Hawleya

Jest to ruchomy aparat retencyjny składający się z płytki wykonanej z akrylu dopasowanej do kształtu łuku zębowego, drutu ortodontycznego umieszczonego wzdłuż wewnętrznej strony zębów i klamry mocującej płytkę do zębów (małe, metalowe zaczepy). Płytka Hawleya działa poprzez delikatny nacisk na zęby, utrzymując je w wyrównanej pozycji, uzyskanej podczas leczenia ortodontycznego. Akrylowa część płytki pokrywa podniebienie lub dolną część jamy ustnej, a drut ortodontyczny delikatnie dociska zęby od strony wewnętrznej. Jest to retainer stosunkowo wygodny w noszeniu, szczególnie w nocy, łatwy do czyszczenia, a noszony regularnie i zgodnie z zaleceniami jest bardzo skuteczny.

Nakładki retencyjne

Nakładki retencyjne są wykonane z przezroczystego plastiku i dopasowywane indywidualnie do każdego pacjenta. Zwykle nosi się je tylko w nocy, ale w niektórych przypadkach ortodonta może zalecić noszenie ich również przez kilka godzin w ciągu dnia.

Retainer wyjmowany należy zakładać wyłącznie na czyste zęby. Nigdy nie zakładaj aparatu, jeśli wcześniej nie wyczyściłeś zębów. Czyść również sam aparat.

Aparaty stałe

Stałe aparaty retencyjne w przeciwieństwie do ruchomych – wyjmowanych, są mocowane trwale do powierzchni zębów i zazwyczaj noszone przez dłuższy czas i regularnie kontrolowane przez ortodontę. Są bardzo skuteczne w zapobieganiu przesuwania się zębów i są stosunkowo wygodne – nie wymagają wyjmowania i mogą wytrzymać wiele lat przy odpowiedniej pielęgnacji. Ich wadą jest to, że są trudne do czyszczenia, co może zwiększać ryzyko wystąpienia próchnicy. Mogą też powodować dyskomfort podczas jedzenia i mówienia przez pierwsze kilka dni oraz ulec uszkodzeniu podczas jedzenia twardych pokarmów. Stałe aparaty retencyjne są najczęściej stosowane po zdjęciu aparatu stałego.

Podobnie jak podczas noszenia aparatu stałego, dokładne czyszczenie zębów szczoteczką i nitką dentystyczną jest kluczowe dla utrzymania Twoich zębów w dobrym stanie.

Ważny element leczenia ortodontycznego

Bez względu na to, jaki aparat nosiłeś, faza retencji to często nieodłączny i ważny etap leczenia ortodontycznego. To właśnie czas zabezpieczenia osiągniętych rezultatów i ochrony przed nawrotem wady zgryzu. Wizyty u ortodonty już nie muszą być tak częste, zazwyczaj wystarczy, jeśli odbędą się raz w roku. Podczas noszenia retainera ortodontycznego niektóre zęby mogą odczuwać ucisk, a nawet ból przez pierwsze kilka dni. Jeśli tego doświadczysz, nie martw się – jest to całkowicie normalne.

Jak długo trzeba nosić retainer ortodontyczny?

Czas noszenia retainera ortodontycznego jest indywidualnie dobierany przez ortodontę i zależy od wielu czynników, takich jak:
• rodzaj wady zgryzu – przypadku bardziej skomplikowanych wad zgryzu lub nawrotów może być konieczne dłuższe noszenie retainera,
• wiek pacjenta – u młodszych pacjentów kości i tkanki są bardziej podatne na zmiany, dlatego mogą potrzebować dłuższego okresu retencji,
• tempo gojenia się tkanek – osoby, u których tkanki goją się wolniej, mogą potrzebować dłuższego noszenia retainera, aby kości i więzadła zdążyły się zaadaptować do nowej pozycji zębów,
• indywidualne predyspozycje – niektórzy pacjenci mogą mieć większą tendencję do nawrotów wady zgryzu, co może oznaczać dłuższy okres noszenia retainera.
Często, ortodonci zalecają noszenie aparatu retencyjnego przez co najmniej rok po zakończeniu leczenia. W niektórych przypadkach ten czas może być jeszcze dłuższy.

Podsumujmy – dlaczego nie tylko leczenie aparatem ortodontycznym ale i faza retencji jest tak istotna?

Najczęstszym powodem jest pomoc w utrwaleniu nowej pozycji zębów, po ściągnięciu aparatu. W czasie wzrostu i starzenia się organizmu, zęby i szczęki zmieniają się, a element ustalający pomaga kontrolować te przesunięcia, które zachodzą naturalnie. Po zdjęciu aparatu ortodontycznego, specjalista dopasuje retainer i powie, jak długo i kiedy go nosić.

Jeżeli masz więcej pytań na ten lub inny związany z ortodoncją temat, skontaktuj się z naszymi specjalistami – odpowiedzą na nie i rozwieją Twoje wątpliwości.