Aparat ortodontyczny – co warto wiedzieć?

Co warto wiedzieć zanim zdecydujesz się na aparat ortodontyczny? Zacznijmy od samego początku, czyli pojęcia ortodoncji. Słowo ortodoncja pochodzi z języka greckiego i składa się z dwóch słów: orthos – oznaczający „prosty” i odous – oznaczający „ząb”. Można więc przyjąć wprost, że ortodoncja oznacza naukę o prostowaniu zębów. Jest to dziedzina stomatologii zajmująca się diagnozowaniem, profilaktyką i leczeniem wad zgryzu oraz korygowaniem wad szczękowo-twarzowych.

Co warto wiedzieć na temat dawnej ortodoncji i pierwszych prób leczenia aparatem ortodontycznym?

Warto wiedzieć, że pierwsze próby leczenia aparatem ortodontycznym oraz odkrycia związane z wadami zgryzu sięgają ok. 400 roku p. n. e.. Już wtedy Hipokrates opisał problemy ze zgryzem, a w celu skorygowania go zalecał usuwanie zębów. W starożytnym Egipcie i Chinach również stosowano metody prostowania zębów, wykorzystując do tego celu sznurki i druty. I chociaż nie wszystkie są godne naśladowania, jak np. używanie kamiennych narzędzi do szlifowania powierzchni zębów w celu zmiany ich kształtu i wyrównania, to samo podejmowanie prób, np. wykonania protez z kości słoniowej, zasługuje na uznanie.
Na szczęście wyszliśmy również z epoki średniowiecza, w której krzywe zęby czy deformacje twarzy, mogły być postrzegane jako oznaki boskiej niełaski, a metody leczenia tak naprawdę niespecjalnie udoskonaliły się od czasów starożytnych.

Przełom w leczeniu

Przełom w leczeniu ortodontycznym nastąpił w XIX wieku, kiedy to amerykański dentysta Edward Hartley Angle opracował system klasyfikacji wad zgryzu i wprowadził do użytku pierwsze aparaty ortodontyczne wykonane z metalu, a dokładniej z niklu i stali nierdzewnej. Te materiały, będące wówczas nowością w stomatologii, oferowały znaczną poprawę w porównaniu z wcześniejszymi aparatami wykonanymi z drutów żelaznych lub złota.
W XX wieku ortodoncja stawała się coraz bardziej popularną dziedziną stomatologii. Rozwinęły się nowe metody leczenia, takie jak aparaty ruchome i aparaty stałe wykonane z różnego rodzaju materiałów.
Nikiel i stal nierdzewna były mocne, trwałe i odporne na korozję, co czyniło je idealnymi materiałami do wytwarzania aparatów ortodontycznych, które musiały wytrzymać siły nacisku wywierane na zęby podczas leczenia. Ponadto te materiały były stosunkowo niedrogie, co czyniło leczenie ortodontyczne bardziej dostępnym dla szerszego grona pacjentów.

Ortodoncja obecnie

Obecnie ortodoncja jest wysoce wyspecjalizowaną dziedziną stomatologii, która oferuje szeroki wachlarz metod leczenia wad zgryzu u pacjentów w każdym wieku. Dzięki nowoczesnym technologiom i metodom leczenia, możliwe jest uzyskanie pięknego i zdrowego uśmiechu nawet u osób ze skomplikowanymi wadami zgryzu.
Chociaż nikiel i stal nierdzewna nadal są stosowane w niektórych aparatach ortodontycznych, obecnie dostępne są również inne materiały, takie jak tytan, ceramika i tworzywa sztuczne. Nowoczesne aparaty ortodontyczne są bardziej komfortowe, estetyczne i mniej widoczne.

Co warto wiedzieć na temat pierwszych aparatów ortodontycznych?

Warto wiedzieć o kilku ciekawych faktach dotyczących pierwszych aparatów ortodontycznych:
– pierwsze aparaty ortodontyczne były bardzo niewygodne i często powodowały ból i podrażnienie jamy ustnej,
– noszenie aparatów ortodontycznych było uważane za wstydliwe, a pacjenci często byli wyśmiewani,
– kiedyś leczenie ortodontyczne było bardziej czasochłonne i mogło trwać wiele lat,
– aparaty ortodontyczne były mniej dyskretne niż współczesne i wydatnie psuły estetykę uśmiechu.
Mimo tych niedogodności, pierwsze aparaty ortodontyczne stanowiły znaczący krok naprzód w leczeniu wad zgryzu. Dzięki nim tysiące ludzi zyskało piękne i zdrowe uśmiechy.

Co warto wiedzieć o współczesnych aparatach ortodontycznych?

Warto wiedzieć, że do głównych komponentów współczesnego aparatu ortodontycznego należą:
– Zamki: przyklejane do powierzchni zębów, stanowią punkty zaczepu dla innych elementów aparatu. Mogą być wykonane z metalu, ceramiki lub tworzywa sztucznego.
– Łuk ortodontyczny: wykonany z metalu lub tytanu, przechodzi przez zamki i jest ukształtowany zgodnie z pożądanym ułożeniem zębów. Łuk wywiera nacisk na zęby, powodując ich przemieszczanie.
– Ligatury: paski mocujące łuk do zamków. Mogą być wykonane z metalu, gumy lub plastiku.
– Dodatkowe elementy: w zależności od rodzaju aparatu i potrzeb pacjenta, mogą być stosowane dodatkowe elementy, takie jak śruby, sprężyny, pierścienie lub guziczki.

Mechanizm działania

Działanie aparatu ortodontycznego opiera się na wywieraniu kontrolowanego nacisku na zęby, co z czasem prowadzi do ich przemieszczenia i wyprostowania. Proces ten zachodzi dzięki przebudowie kości. Siła nacisku pochodzi z łuku ortodontycznego, wygiętego w dostosowany do osiągnięcia pożądanego efektu, odpowiedni kształt. Pod wpływem nacisku, w kościach otaczających zęby zachodzą procesy przebudowy. Upraszczając – stare komórki kostne zanikają, a nowe tworzą się w innym położeniu, dostosowując się do przemieszczających się zębów. Przemieszczanie się zębów jest procesem powolnym i stopniowym. Zazwyczaj trwa ono od kilku miesięcy do kilku lat, w zależności od złożoności wady zgryzu i indywidualnych predyspozycji pacjenta.

Mity

Dawniej, kiedy jedynym dostępnym typem aparatu ortodontycznego były metalowe „klamerki”, określenie „nieatrakcyjny” mogło mieć pewne uzasadnienie. Metalowe elementy aparatu rzeczywiście były widoczne i rzucały się w oczy, co dla niektórych osób mogło być źródłem dyskomfortu psychicznego.
Te czasy już minęły, ponieważ współczesna ortodoncja oferuje szeroki wachlarz aparatów, które nie tylko są skuteczne w leczeniu wad zgryzu, ale również estetyczne i dobrze dopasowane.
Wokół leczenia ortodontycznego narosło wiele mitów, które często zniechęcają ludzi do jego podjęcia.
Oto kilka najczęstszych mitów i faktów na temat aparatów ortodontycznych:

Mit 1: Aparaty ortodontyczne są tylko dla dzieci i młodzieży.

Fakt: Leczenie ortodontyczne może być skuteczne w każdym wieku, o ile stan uzębienia i dziąseł na to pozwala. Współczesne metody leczenia są dostosowane do potrzeb pacjentów w każdym wieku, a coraz więcej dorosłych decyduje się na poprawę swojego uśmiechu za pomocą aparatu ortodontycznego.

Mit 2: Leczenie ortodontyczne jest bardzo bolesne.

Fakt: W pierwszych kilku dniach po założeniu aparatu może pojawić się dyskomfort i ból, ale zazwyczaj jest on łagodny i można go kontrolować za pomocą dostępnych bez recepty leków przeciwbólowych. W miarę postępów leczenia ból ustępuje.

Mit 3: Noszenie aparatu ortodontycznego wiąże się z koniecznością zmiany nawyków żywieniowych.

Fakt: Chociaż podczas noszenia aparatu ortodontycznego należy unikać twardych i lepkich pokarmów, które mogą uszkodzić aparat lub utrudniać jego czyszczenie, nie ma konieczności całkowitej zmiany diety. Możliwe jest spożywanie większości pokarmów, o ile robi się to ostrożnie i dba się o higienę jamy ustnej.

Mit 4: Leczenie ortodontyczne jest bardzo kosztowne.

Fakt: Koszt leczenia ortodontycznego jest zróżnicowany i zależy od wielu czynników, takich jak rodzaj aparatu, złożoność wady zgryzu, czas trwania leczenia i lokalizacja gabinetu. Istnieje wiele sposobów finansowania leczenia, a niektóre ubezpieczenia zdrowotne częściowo lub w całości pokrywają jego koszt.

Mit 5: Po zakończeniu leczenia ortodontycznego zęby znów się skrzywią.

Fakt: Jeśli po zakończeniu leczenia ortodontycznego pacjent nie stosuje się do zaleceń ortodonty, takich jak noszenie aparatu retencyjnego, zęby mogą ponownie się przesunąć. Jednakże regularne kontrole u ortodonty i stosowanie się do jego zaleceń pozwalają utrzymać efekty leczenia.

Pamiętaj, że przed podjęciem decyzji o leczeniu ortodontycznym warto skonsultować się z wykwalifikowanym ortodontą, który rozwieje wszelkie wątpliwości i dobierze odpowiednią metodę leczenia do Twoich indywidualnych potrzeb.